Tuesday, 9 October 2018

Ο πετυχημένος πρόσφυγας

Συγκεντρώνοντας ψεύτικες εφημερίδες και μεταμφιεσμένοι ως Ρώσοι στρατιώτες, μια ομάδα Ούγγρων περνούσαν μέσα από τις Άλπεις στην αναζήτηση της Αυστρίας, η οποία ήταν υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ και αποτελούσε ασφαλές καταφύγιο. Αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν στα σύνορα το όχημα στο οποίο βρισκόντουσαν και περπάτησαν τα υπόλοιπα χιλιόμετρα μέσα στο χιόνι, σε θερμοκρασίες υπό του μηδέν. Ήταν Ιανουάριος του 1949, όταν και το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης είχε καταληφθεί από το Σιδηρούν παραπέτασμα.

Όταν έφτασαν στο Ίνσμπουργκ,ένα μέλος του γκρούπ αναγνωρίστηκε από τους φυλακες κατά την διάρκεια του ελέγχου των διαβατηρίων. Ήταν ένας νεαρός, μυώδης άνδρας με ξανθά μαλλιά. Παρόλο που είχε γεννηθεί στην Βουδαπέστη, εκπροσωπούσε την εθνική Τσεχοσλοβακίας και ήταν ευρύτερα γνωστός. Ήταν ο πολλά υποσχόμενος επιθετικός, Λάζλο Κουμπάλα.


Σε ηλικία 20 ετών, ήταν ήδη αρκετά σπουδαίος σκόρερ. Ξεκίνησε την καριέρα του στην Ουγγαρία, αγωνιζόμενος για τις Γκάνζ και Φερενσβάρος, προτού μετακομίσει στην Τσεχοσλοβακία το 1946 για λογαριασμό της Σλόβαν Μπρατισλάβας. Ένα χρόνο αργότερα, θα εκπροσωπήσει την νέα του πατρίδα σε διεθνές επίπεδο υπό τις οδηγίες του Φέρντιναντ Ντάουσικ.

Εξαιτίας κάποιον διπλωματικών προβλημάτων, ο Λάζλο και η γυναίκα του, Άννα, θα αναγκαστούν να γυρίσουν στην Ουγγαρία το 1948. Ο Λάζλο θα αφήσει την Άννα και τον νεογέννητο γιο τους, Μπράνκο, προσπαθώντας να ξεφύγει στην Ιταλία, οπού και θα ξανά συναντιόταν με την γυναίκα του.


Περιμένοντας την οικογένεια του να φτάσει στην Ιταλία, ο Λάζλο αγωνίστηκε για μικρό χρονικό διάστημα στην Ιταλική ομάδα Προ Πάτρια. Αργότερα στην καριέρα του, είπε την ακόλουθη ιστορία για την περίοδο που πέρασε στην ομάδα: «Όταν έφθασα, είδα ότι θα ξεκινούσαν με ασκήσεις γυμναστικής, για αυτό προσποιήθηκα ότι δεν ήμουν έτοιμος, και άρχισα να κάνω ποδαράκια με την μπάλα. Ο πρόεδρος της ομάδας με είδε και είπε, αστειευόμενος: "Εάν καταφέρεις να κάνεις 400 χωρίς να πέσει η μπάλα, θα σου δώσω το ρολόι μου!" Θεωρούσε ότι ήταν αδύνατο, αλλά δεν χρειάστηκε να ρωτήσει δεύτερη φορά. Δεξί, αριστερό, δεξί, αριστερό, ξανά και ξανά ... 398, 399, 400. Στην συνέχεια έκανα έναν τον γύρο του γήπεδο διατηρώντας ταυτόχρονα την μπάλα. Ήταν έκπληκτος. Και μπορώ να πω ήταν ένα πολύ ωραίο ρολόι!»

Ενώ αγωνιζόταν για την νέα του ομάδα, ψίθυροι στην Ιταλία άρχισαν να ακούγονται γύρο από το όνομα του. Έτσι λοιπόν θα κληθεί από την Τορίνο για να ταξιδέψει στην Πορτογαλία για ένα φιλικό κόντρα στην Μπενφίκα. Θα μετέβαινε με την υπόλοιπη ομάδα αεροπορικός.

Ήταν Μάιος 1949 και η Τορίνο δεν ήταν μια οποιαδήποτε ομάδα. Ήταν γνωστή και ως "Il grande Torino", μια από τις σπουδαιότερες ομάδες στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Φυσικά και ο Κουμπάλα δέχθηκε την πρόσκληση αλλά ο ερχομός της γυναίκας του στην Ιταλία, με τον βαριά άρρωστο γιο του, τον ανάγκασαν να μείνει πίσω. Αυτή έμελλε να ήταν η πιο καθοριστική απόφαση της ζωής του, καθώς στην επιστροφή της Τορίνο μετά τον αγώνα, το αεροπλάνο έπεσε πάνω στον λόφο Σουπέργα εξαιτίας της ομίχλης που επικρατούσε και όλοι οι 31 επιβαίνοντες έχασαν την ζωή τους.


Εκείνη την περίοδο, ο Κουμπάλα δέχθηκε έναν χρόνο τιμωρίας από την ΦΙΦΑ. Οι Ούγγροι απαίτησαν κάποια μορφή τιμωρίας για διάφορες κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένης της αποφυγής υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, ως αποτέλεσμα της φυγής του από τη χώρα. Με τα πολλά βρέθηκε στην Σινεσίτα. Μια περιοχή της Ιταλίας η οποία βρισκόταν υπό τον έλεγχο των Η.Π.Α και ήταν η "πρωτεύουσα" των ηθοποιών και της παραγωγής ταινιών. Εκεί, μαζί με άλλους πολιτικούς πρόσφυγες από Ουγγαρία, Τσεχία, Ρωσία και Κροατία, ιδρύθηκε η ομάδα Ουγάρια. Προπονητής ήταν ο κουνιάδος του, Φέρντιναντ Ντάουσικ. Το 1950, η Ουγάρια θα περάσει έναν μήνα στην Ισπανία, αντιμετωπίζοντας σε φιλική αναμέτρηση τις Ρεαλ Μαδρίτης, Εσπανιόλ αλλά και την εθνική Ισπανίας.

Το "Σαντιάγο Μπερναμπέου" είδε τον Ούγγρο να ξεδιπλώνει το ταλέντο του, αναγκάζοντας την Ρεάλ Μαδρίτης να κινηθεί για την μεταγραφή του. Ο Κουμπάλα αρχικά απαιτούσε να πάρουν και τον Ντάουσικ ως προπονητή, παρά την τιμωρία του από την ΦΙΦΑ.

Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το πως η υπογραφή του Κουμπάλα κατέληξε εν τέλη στα χαρτιά της Μπαρσελόνα, χωρίς καμιά να έχει επιβεβαιωθεί. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι υπέγραψε στην Καταλανική ομάδα. Πλέον, έξω από το Καμπ Νου, υπάρχει ένα άγαλμα του Κουμπάλα, δείχνοντας το πόσο σημαντική ήταν η περίοδος που πέρασε στον σύλλογο.


Το 1999, στον 100 χρόνο ύπαρξης του συλλόγου, ο Κουμπάλα ψηφίστηκε ως ο σπουδαιότερος ποδοσφαιριστής που έχει φορέσει την μπλαουγκράνα φανέλα, ξεπερνώντας ονόματα όπως Κρόιφ και Μαραντόνα. Ο Κουμπάλα ήταν θρυλική μορφή για την ιστορία της Μπαρσελόνα και για πολλούς ήταν η αιτία που χτίστηκε το στάδιο Καμπ Νου.

Κουμπάλα και Ντάουσικ υπέγραψαν στην Μπαρσελόνα τον Ιούνιο του 1950, αλλά ο Λάζλο θα περίμενε μέχρι τον Απρίλιο του '51 για να πραγματοποιήσει το ντεμπούτο του. Όταν πλέον ήταν σε θέση να αγωνιστεί, το πρωτάθλημα είχε μόλις τελειώσει με την Μπαρσελόνα να τερματίζει 4η. Είχε απομείνει μόνο το Copa del Generalísimo, στο οποίο ο Κουμπάλα είχε άμεση επιρροή. Η Μπαρσελόνα κέρδισε την Ρεάλ Σοσιεδάδ 3-0 στον τελικό και κατέκτησε το τρόπαιο.

Ο Ούγγρος είχε αγωνιστεί σε 7 παιχνίδια, σκοράροντας 6 τέρματα και κατακτώντας ένα τρόπαιο. Έτσι έθεσε τον τόνο για την καριέρα του ως παίκτης των μπλαουγκράνα. Ο Κουμπάλα δεν έφερε μόνο τρόπαια στο στάδιο Λες Κορτς (τότε έδρα της Μπαρσελόνα) αλλά και πολλούς χιλιάδες ανθρώπους. Πλεον το Λες Κορτς ήταν πολύ μικρό για την τεράστια ζήτηση εισιτηρίων, με την διοίκηση του συλλόγου να αναγκάζετε στο χτίσιμο του Καμπ Νου.

Η πρώτη ολόκληρη σεζόν του Κουμπάλα στην Μπαρσελόνα ολοκληρώθηκε με 5 τρόπαια, με τον ίδιο να σκοράρει 26 γκολ σε 19 συμμετοχές. Η ομάδα του Ντάουσικ κατέκτησε πρωτάθλημα Ισπανίας, Copa del Generalísimo, Copa Eva Duarte, Latin Cup και το Copa Martini Rossi.

Την επόμενη χρονιά, ο "Κούκσι" έχασε το μεγαλύτερο μέρος της σεζόν 1952-53 αλλά η επιστροφή του στις αρχές Μαρτίου ενέπνευσαν την Μπαρσελόνα και την οδήγησε στην κατάκτηση του πρωταθλήματος αλλά και ενός ακόμη Copa del Generalísimo. Ντάουσικ και Κουμπάλα είχαν εντυπωσιακή πορεία στον Καταλανικό σύλλογο.

Το 1954 ο Σλοβάκος προπονητής θα αποχωρήσει από την ομάδα μετά από μια σεζόν χωρίς τρόπαια και θα μετακομίσει στο Μπιλμπάο για λογαριασμό της Αθλέτικ. Με τους Βάσκους κατέκτησε το Copa del Generalísimo το 1955 και το 1956. Ο Ντάουσικ, όπως και ο Κουμπάλα δεν είχε πραγματικό "σπίτι" και για τα ερχόμενα χρόνια θα ταξιδέψει σε πολλούς προορισμούς, οδηγώντας πολλές ομάδες σε επιτυχίες. Θα περάσει από Ατλέτικο Μαδρίτης, Ρεάλ Μπέτις, Πόρτο, Εσπανιόλ και Σεβίλλη, προτού εγκαταλείψει την προπονητική του καριέρα το 1977.


Παρά την φυγή του φίλου και ποδοσφαιρικού του πατέρα, ο Κουμπάλα παρέμεινε στην Μπαρσελόνα. Ήταν ο ήρωας του Λες Κόρτς και στην συνέχεια θα γινόταν ο βασιλιάς του. Οι θεατές ερχόντουσαν κατά χιλιάδες για να παρακολουθήσουν τον Κουμπάλα και το πρωτόγνωρο και μοναδικό τρόπο παιχνιδιού του. Ήταν πολύ δυνατός και μυώδης καθώς είχε εκπαιδευτεί ως πυγμάχος όταν ήταν μικρός και το σώμα του το αντικατόπτριζε.

O Λούις Σουάρεζ, πλέιμεϊκερ στην Ίντερ του Χελίνο Ερέρα και αργότερα συμπαίκτης του Λάζλο τον περίγραψε ως παίκτη-φαινόμενο λέγοντας: «Kανείς δεν είχε δει κάποιον να βάζει φάλτσο περνώντας την μπάλα πάνω από το τείχος. Ήταν ένας εξαιρετικός παίκτης που έφερε στην Ισπανία μοναδικό χρώμα ποδοσφαιρικά.» Επίσης, κατά την διάρκεια της καριέρας του δεν αστόχησε ποτέ από την άσπρη βούλα.

Το ποιο σημαντικό όμως ήταν ότι ο Κούκσι ήταν ηγέτης. Δεν ήταν καθόλου ατομιστής και έδινε αυτοπεποίθηση στους συμπαίκτες του. Ήξερε ότι ήταν ο καλύτερος ενώ αντιμετωπιζόταν και πληρωνόταν ανάλογα.

Η.....Κουμπαλομάνια συνεχιζόταν και το 1957 η Μπαρσελόνα μετακομίζει στο νέο της γήπεδο. Την ερχόμενη χρονιά, ένας άνθρωπος θα γινόταν ο νέος προπονητής της ομάδας, κάτι που άλλαξε την καριέρα του Κουμπάλα για τα καλά.

Ο Χελίνο Ερέρα ήταν απολυταρχικός. Ως προπονητής της Ατλέτικο Μαδρίτης, κέρδισε δύο πρωταθλήματα και έφτασε στη Βαρκελώνη το 1958 για να σπάσει την κυριαρχία της Ρεάλ Μαδρίτης στο πρωτάθλημα. Με τη θρυλική ομάδα των Φέρενς Πούσκας, Ντι Στέφανο και Πάκο Χέντο, είχαν κερδίσει τον τίτλο το '54, '55, '57 και '58. Για να φτάσει στο επίπεδο που είναι απαραίτητο για να ανταγωνιστεί την Μαδρίτη, ο Ερέρα απαίτησε να ακολουθούν οι παίκτες του αυστηρούς όρους, χωρίς πόσιμο αλκοόλ και κάπνισμα. Ειδικότερα, ένα άτομο βρισκόταν στο δρόμο του να το επιβάλει σε ολόκληρη την ομάδα. Φυσικά, αυτός δεν ήταν άλλος από τον βασιλιά της Βαρκελώνης εκείνης της εποχής: Πίνει, καπνίζει και είναι ο γυναικείος σούπερ σταρ και ακούει στο όνομα Λάζλο Κούμπαλα.


Οι νύχτες του Κουμπάλα στην Καταλανική πρωτεύουσα ήταν θρυλικές, με συμμετοχή μεγάλου αριθμού χορευτών φλαμένκο και πολύ ουίσκι. Πριν από την άφιξη του Ερέρα, οι ιδιοκτήτες της ομάδας αλλά και τοπικοί δημοσιογράφοι, συμμετείχαν στις βραδινές εξορμήσεις του Ούγγρου . Η τυπική θεραπεία του για χανγκοβερ ήταν ένα κρύο ντους, ύπνος, καφές και μια ασπιρίνη. Ωστόσο, θεωρείτε ότι ήταν καλής φύσης - καθώς ήταν μια μορφή ομαδικής διασύνδεσης καθώς ο Κουμπάλα πάντα φρόντιζε τους συμπαίκτες του.

Φυσικά και ο Ερέρα θα δεν μπορούσε να το αφήσει να συνεχιστεί, καθώς δεν γινόταν να υπάρχει στην ομάδα κάποιος με μεγαλύτερη επιρροή από αυτόν. Ο Κουμπάλα βρέθηκε σύντομα σε αντιπαράθεση με τον προπονητή και έμεινε στον πάγκο. Η κόντρα του Ερέρα με τον Κούκσι ήταν και το μοιραίο του λάθος. Παρά την κατάκτηση του πρωταθλήματος το 1959 και το 1960, ο Ερέρα απολύθηκε στα μέσα του '60, όταν και άφησε τον Κουμπάλα στον πάγκο στα ημιτελικά του κυπέλλου πρωταθλητριών κόντρα στην Ρεάλ Μαδρίτης, όπου και οι "Λος Μπλάνκος" κέρδισαν με 6-2. Οι ιδιοκτήτες παρέμεναν πιστοί στον Κουμπάλα.

Ο Κουμπάλα ήταν ένας από τους μεγαλύτερους ήρωες στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Ήταν ονειροπόλος ψάχνοντας κάπου να αποκαλεί σπίτι. Ήταν ένας επαναστάτης που δεν επέτρεπε την πολιτική ή την ασθένεια να σταθεί στο δρόμο της επιθυμίας του να πετύχει. Έπαιξε με τη μοίρα και αν δεν ήταν η ασθένεια του γιου του, θα είχε σκοτωθεί στην καταστροφή της Σουπέργκα. Κρατούσε ηθικούς κανόνες, βοηθώντας συχνά τους άστεγους με χρήματα και περίθαλψη. Ήταν πεισματάρης, και δεν του άρεσε να αμφισβητούν την εξουσία του. Ήταν απίστευτα ταλαντούχος και κατάφερε να κάνει πράγματα στον αγωνιστικό χώρο που δεν είχε δει κανείς μέχρι τότε.

Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι ήταν ένας από τους πιο ξεχωριστούς χαρακτήρες στην ιστορία του παιχνιδιού, δεν εμφανίζεται ποτέ στους καταλόγους των "Καλύτερων ποδοσφαιριστών της ιστορίας", παρά τα σημαντικά του επιτεύγματα. Δυστυχώς, και άδικα, επισκιάζεται από άλλους μεγάλους της ίδιας εποχής. Ο Λάζλο Κουμπάλα ήταν αναμφισβήτητα ένας καλλιτέχνης και ένας άνθρωπος που έζησε την δίωξη και τον εκτοπισμό, θέματα που εξακολουθούν να διακρίνονται στο ποδόσφαιρο μέχρι και σήμερα. Του αξίζει να τον θυμόμαστε ως τον πρόσφυγα που κατάφερε τα πάντα στην ζωή του, στηριζόμενος αποκλειστικά και μόνο στις δικές του δυνάμεις.

Μένανδρος Μεριγκούνης